Je zit in een relatie, maar je ergert je vaak aan de ander. Je voelt dat er iets ontbreekt in de relatie, maar het is lastig te zeggen wat dat precies is. Spanning? Plezier? Levendigheid? Liefde? Twijfels overheersen. Je bent zoveel mogelijk weg, of doet thuis je eigen ding. Misschien drink je net wat te veel, om jezelf te verdoven. Echt leuk vind je het niet om samen tijd door te brengen. Comfortabel is het wel. Jullie hebben het goed samen, in praktische zin, en soms is het eigenlijk best wel gezellig. Dus je blijft. Misschien kijk je ondertussen stiekem verder, of ben je al één of meerdere keren ontrouw geweest. Je partner is ook niet tevreden met de huidige situatie en laat dat zo nu en dan goed merken. Op heibel zit je niet te wachten, dus probeer je op jouw manier de rust weer zo snel mogelijk te laten wederkeren: met (valse) beloftes op beterschap of door duidelijk te laten merken dat je geen zin hebt in gezeur. Je partner lijkt het schoorvoetend te accepteren, of er in elk geval in te berusten. Zo gaan er weken, maanden, jaren voorbij. Tot het een keer goed mis gaat tussen jullie en er een breuk volgt. Plotseling mis je je partner ontzettend en wil je dolgraag dat het weer goed komt. Zo slecht was het toch eigenlijk niet? Hoe heb je zo stom kunnen zijn! Nu ben je alles kwijt. Je doet je best je spijt duidelijk te maken. Gelukkig wil je partner je terug, misschien pas na een hele tijd bewijzen dat je het dit keer echt, echt anders zal doen. Eenmaal veilig terug in de relatie, komt de onvrede al gauw weer opzetten.. Alsof die hevige drang om weer bij elkaar te zijn er nooit is geweest. Wat is hier aan de hand?
Veel mensen zijn als de dood om niet (meer) vervullende relaties te beëindigen. Ze gooien hun oude, kapotte schoenen pas weg, als ze nieuwe hebben. Worden ze verliefd op een ander, en die ander ook op hen, dan wagen ze de sprong, maar pas als ze zeker weten dat die nieuwe schoenen veel beter zitten dan de oude. Dat nieuwe paar moet dus even ingelopen worden, in de vrije uurtjes. Natuurlijk zijn nieuwe schoenen aantrekkelijk, maar pas na het inlopen moet blijken of ze écht lekker zitten. Een poosje op blote voeten rondlopen, en van daaruit een hele trits aan verschillende schoenen passen, om te kijken waar ze zich het best bij voelen, nee joh, dat is veel te spannend.
Het lijkt verstandig om je oude relatie pas op te geven, als er een nieuwe verschijnt, waar je gelijk in kunt duiken. Wie wil er nou alleen zijn? Op blote voeten lopen (alleen zijn) kan onprettig of zelfs gevaarlijk zijn, en al die andere schoenen moeten passen (daten) is ook zoveel gedoe. Dat is misschien wel waar, maar blote voeten geven ook vrijheid. Je tenen kunnen zich lekker uitstrekken en je voelt het gras heerlijk onder je voeten kriebelen. Daarnaast geeft het zelfvertrouwen. Je hoeft niet meer op die schoenen (je partner dus) te vertrouwen om je te beschermen, maar op je eigen vermogen om goed uit te kijken waar je loopt. In de tussentijd vormt zich eelt onder je voeten, waardoor het steeds wat fijner loopt, en raak je bedreven in het ontwijken van gevaar. En nieuwe schoenen uitproberen en kijken hoe ze staan is ook hartstikke leuk en interessant! Misschien ontdek je wel na al die sneakers, dat cowboylaarzen helemaal jouw ding zijn.
Oké, genoeg met die metafoor (al was ik net zo lekker op dreef).
We blijven massaal in onbevredigende relaties hangen. Nu al veel minder vaak dan vroeger, toen het simpelweg geen optie was om de ander te verlaten, vanwege bijvoorbeeld financiële of culturele redenen, maar nog steeds komt het veel voor. Waarom? Nou, zoals ik in een eerder stuk al schreef, maar dan vanuit het perspectief van de partner die slecht behandeld wordt door de twijfelaar, kunnen er afhankelijkheden een rol spelen: er zijn kinderen in het spel, je hebt medelijden met je partner, in je eentje kun je je niet redden, je wil je fijne leven niet kwijt..
Als die oude schoenen nog opgelapt kunnen worden, met een nieuwe hak of een nieuwe zool (oeps daar ga ik weer), dan lijkt het me logisch dat je dat eerst probeert. Zeker als er kinderen zijn. Kijk samen naar wat ontbreekt of waar het wringt, en werk er aan. Voer lange gesprekken met elkaar om elkaar beter te begrijpen. Zet alles op alles, en doe je uiterste best om er weer een feestje van te maken.
Maar soms is een relatie niet meer te redden. Het gevoel is weg. Er is onherstelbare schade ontstaan. De motivatie om er nog aan te werken ontbreekt. Daarover heb ik het hier. Jij verdient beter, en je partner ook.
Het probleem zit ‘m dan niet zozeer in de twijfels, het negatieve gedrag of in de affaires, al zijn dat uiteraard ook zaken die de relatie alleen maar verslechteren en dus aandacht behoeven, maar in het kennelijke onvermogen om uit de relatie te stappen. De angst om weg te gaan, om uit te vliegen, dáár zit de angel.
Als je je laat ringeloren door deze angst, dan geeft dat een heel onvrij gevoel. Je wordt door de angst gedwongen te blijven, waardoor je de interactie aan moet blijven gaan met je partner en het leuk moet zien te houden. Vaak tegen je zin in. Alleen moeder Theresa houdt zoiets met een vastgeplakte glimlach en een ongebreidelde inzet vol. Natúúrlijk wordt je narrig, wil je zoveel mogelijk het huis uit, en zoek je naar een uitvlucht. En natúúrlijk voel je je dan schuldig en laf. En wanhopig en moedeloos. En wil je nog minder graag samen zijn.
Als de relatie toch verbroken wordt, dan komt die angst opeens in alle hevigheid omhoog. Een ongekende drang om je partner terug te winnen komt naar boven. Dat voelt voor even heel goed, ook voor je partner, want het lijkt daarmee alsof alle warme gevoelens, die je kwijt was, er opeens weer zijn. Plotseling weet je weer heel zeker dat je in de relatie wil blijven, en krijgt je partner weer hoop dat het vanaf nu beter wordt. Echter, niet veel later begint het getwijfel weer opnieuw..
Hoe kun je weten of het angst is of liefde, die je terug laat rennen?
Simpel. Als die warme gevoelens weer als sneeuw voor de zon verdwijnen, zodra je weer in de relatie zit, dan was het angst. Het terugrennen naar de relatie is dan vermijdingsgedrag, die de angst in stand houdt. Angst verdwijnt meestal niet vanzelf. Door angst moet je heen, voordat ie verdwijnt. Volhouden dus, en het jezelf in de tussentijd zo comfortabel mogelijk maken: dingen doen waar je blij van wordt en lieve mensen om je heen verzamelen. Niet direct in nieuwe (of oude) armen springen, want dan zul je die angst weer meenemen in je volgende relatie. Gun jezelf die vrijheid van angst en dat zelfvertrouwen, en blijf eens een poosje alleen. Dan hoef je daarna nooit meer tegen je zin op kapotte schoenen te lopen. En zul je nooit meer een partner op die manier beschadigen. Alleen al om die laatste reden is het de moeite waard die angst te overwinnen, vind je niet?