Ik sprak het afgelopen jaar een flink aantal cliënten die bij mij kwamen met twijfels over hun relatie. Ze wilden samen met mij onderzoeken of dit legitieme twijfels waren, omdat die zouden betekenen dat er iets fundamenteel niet goed zat in hun relatie, of dat dit twijfels waren die vooral voortkwamen uit factoren in henzelf, met ‘bindingsangst’ of ‘vermijdende hechtingsstijl’ als hoofdverdachten. Een logisch gevolg van de onderwerpen die ik in mijn blog aankaart. Het waren vaak mooie trajecten, met belangrijke inzichten en levensveranderende besluiten.
Wat me daarbij opviel, was dat zoveel cliënten het ontzettend moeilijk vonden om daadwerkelijk met hun relatie te stoppen, als het honderd procent helder voor hen werd dat dit de beste keuze was. Dan werd dát natuurlijk onderwerp van gesprek: waarom is het zo lastig voor je om er een punt achter te zetten?
Ik hoorde uiteenlopende redenen:
- Zodra ik aangeef te willen stoppen, haalt hij alles uit de kast om me ervan te overtuigen het toch nog eens te proberen.
- Ik ben bang dat ze depressief wordt, en zichzelf misschien iets aandoet, als ik bij haar wegga.
- Ik kan het hem niet aandoen; ik vind het verschrikkelijk om hem pijn te doen.
- Onze levens zijn zo verstrengeld. Het gaat onwijs veel gedoe en problemen geven als we uit elkaar gaan.
- Ik wil niet dat de kinderen opgroeien met gescheiden ouders.
- Ze kan financieel niet op eigen benen staan, dus ze kan nergens heen als we ermee zouden stoppen.
- Hij zal zo boos worden, dat hij de kinderen bij me weg gaat houden of tegen me op zal zetten.
- Ik kan haar niet in de steek laten, ze heeft het de afgelopen jaren al zo moeilijk gehad. Ik wil niet egoïstisch lijken.
- Wat als ik dan niemand anders meer zal vinden, en hij wel? Of wat als ik later pas inzie dat hij wél goed genoeg was?
- Ik wil niet de verkeerde beslissing nemen. Ik wacht het toch nog maar even af.
- Nu is niet het moment, we hebben nog een vakantie in het verschiet, en volgende maand is onze kleinste jarig.
Allemaal redenen die niet gebaseerd waren op liefde voor de persoon waarmee ze in de relatie zaten – plus de keuze zich in te zetten voor deze relatie; liefde alleen is namelijk niet genoeg – maar redenen gebaseerd op angst.
Soms kwamen we op een punt dat we in rondjes bleven praten. Er werden geen stappen gezet, geen knopen doorgehakt, maar telkens werd het genomen besluit weer ter discussie gesteld. Het bleef onmogelijk voor ze voelen om ermee te stoppen. Ik voelde daarbij hun onmacht en wanhoop. En hun schaamte, dat ze het maar niet voor elkaar kregen. Dan moedigde ik hen aan naar de diepere redenen te zoeken van het waarom.
“Wat maakt dat dit zo’n onmogelijke opgave voor jou is?”
Het lijkt soms zo logisch, een feit, dat iets een onmogelijke opgave is. Het zijn toch ook verschrikkelijke vooruitzichten? Ja zeer zeker, maar waarom zijn er dan zoveel anderen die deze stap wel zetten? Hoe kan het dat het hen wél lukt?
“Ik weet het niet. Zij zijn misschien sterker dan ik..?”
Daar kwamen we vaak op uit. Dat ze zich niet sterk genoeg voelden om weg te gaan. Te twijfelend, te angstig, te schuldig, niet zeker van hun zaak.
Vaak blijkt die enorme weerstand om uit een relatie te stappen te behoren bij een patroon, dat al jong aangeleerd is. Zoals een te grote verantwoordelijkheid voelen voor de gevoelens van anderen, of niet vertrouwen op de eigen gevoelens en overtuigingen. Een beschrijving van de interacties in het gezin van oorsprong kan dan aanwijzingen geven over waar het startpunt ligt, van dit patroon.
Er is daar overigens altijd wel iets te vinden, dat niet helemaal goed is gegaan, zowel in de emotionele ontwikkeling van beide ouders, als (vervolgens) in die van het kind. Perfecte ouders, en een perfecte opvoeding, bestaan niet.
Veel mensen grijpen een nieuwe verliefdheid aan om aan kracht te winnen en omzeilen zo de gevoelens van angst, die op zouden komen als ze zonder deze verliefdheid met hun relatie zouden stoppen. Zo’n bruisende liefde doet namelijk al het andere al gauw onbelangrijk lijken. Vermeende obstakels vervagen, bij het vooruitzicht om samen te kunnen zijn met die nieuwe liefde. En bovendien, samen sta je sterk(er). De nieuwe geliefde kan emotionele steun bieden, praktische hulp (het aanbieden van een alternatieve woonplek bijvoorbeeld), en aanmoediging. De les die dan helaas niet geleerd wordt, bij het direct overstappen op een ander, is hoe je op een emotioneel volwassen wijze kunt omgaan met relatietwijfels, en hoe je bijkomende angsten zelfstandig het hoofd kan bieden. Een gemiste kans voor persoonlijke groei.
Dus, ik vraag hen, die nog geen nieuwe geliefde in de coulissen hebben, waarnaar ze kunnen overstappen, wat hen zou kunnen helpen, om hun gevoel van kracht te versterken.
Zijn er praktische zaken die ze op orde kunnen brengen, zodat de stap gemakkelijker wordt, voor zowel zichzelf als hun partner? Zijn er hulpbronnen die ze in kunnen schakelen, zoals lieve ouders, vrienden, of familieleden, die stand-by kunnen staan op het moment van de breuk? Kunnen ze effectiever leren communiceren, zodat ze sámen deze relatiebreuk tot een zo goed mogelijk einde kunnen brengen? Zijn er bemoedigende dingen die ze keer op keer tegen zichzelf kunnen zeggen, zoals affirmaties of een mantra, die hen sterken in hun voornemen? (“Ik kan op mezelf vertrouwen. Ik kán dit!”). Kunnen ze gevoelens van kracht oproepen, door deze bijvoorbeeld te visualiseren in een meditatie? Kunnen ze goede zelfzorggewoontes cultiveren, die hen krachtiger laat voelen (zoals gezonde voeding, voldoende beweging en slaap, gevoelens toelaten en uiten in een dagboek of bij vertrouwelingen, minderen met verslavende zaken, en meer dingen doen die vervulling geven)? Kunnen ze een therapeut inschakelen, die hen kan helpen om eventuele hevige gevoelens van schuld, schaamte, angst of verdriet te reguleren, die naar boven komen voor, tijdens en na de breuk? Kortom: ik nodig hen uit om ‘in hun kracht te gaan staan’. Door goed voor zichzelf te zorgen, zonder daarbij de behoeften van de ander uit het oog te verliezen.
Soms denk ik wel eens, als ik al die verhalen zo beluister, “poeh, ik heb het meerdere exen enorm lastig gemaakt om mij te verlaten.”. Mijn hevige verlatingsangst, en mijn paniek en verdriet, als ze hun twijfels met mij durfden te delen, en mijn wanhopige beloften op beterschap, hebben er vermoedelijk vaak voor gezorgd dat partners niet goed bij mij weg durfden gaan. Of na korte tijd weer bij me terugkwamen. Wat moeten zij zich verward en schuldig gevoeld hebben. Als zij meer zelfvertrouwen hadden gehad, én meer vertrouwen hadden gehad in mij (en ik in mezelf!), dat ik me heus wel zou redden – wat natuurlijk altijd zo bleek te zijn – dan was ons beiden een hoop extra ellende gespaard gebleven. Hadden we dat maar anders aangepakt destijds.. Een wijze les voor de toekomst.
Ik vind het mooi hoe dat werkt, als we openhartige verhalen te horen krijgen. Juist ook als dat verhaal van ‘de andere kant’ komt, het perspectief van ‘de ander’. Het sterkt me in het blijven schrijven en delen van deze verhalen.
Ik wens je bij deze veel kracht om te stoppen, als dat de beste keuze lijkt. Jullie zijn sterk genoeg. Heus.