Hoe praat jij tegen je partner? Is dat een beetje liefdevol en met respect? En hoe spreekt jouw partner tegen jou?
De manier waarop koppels met elkaar communiceren is een belangrijke factor in de ervaren kwaliteit van hun relatie. Volgens de wereldberoemde psycholoog dr. Gottman kun je op basis van de communicatie van stellen voorspellen wie bij elkaar blijft, en wie niet. Tijdens mijn sessies met stelletjes ben ik getuige van zeer uiteenlopende stijlen in communicatie, maar wat me daarbij opvalt, is dat er desondanks vaak dezelfde ‘missers’ gemaakt worden. Missers die gemakkelijk voorkomen kunnen worden, en een wereld van verschil kunnen maken voor de relatie. Maar dan moet je ze eerst leren herkennen.
Het zijn de volgende:
- Weinig liefdevol communiceren: je partner tot vijand maken in plaats van geliefde. Dit klinkt ook door in stemgeluid en lichaamstaal, bv. stem verheffen of met de ogen rollen.
- Zwart/wit uitingen doen: bv. “dat doe je altijd / nooit!”, “ik doe hier alles / jij doet niks!”, “iedereen / niemand doet het zo”.
- Beledigen / beschuldigen: bv. “je bent een nietsnut”, “je bent net je moeder!”.
- Aannames maken: zelf invullen wat de (negatieve) beweegredenen van de ander zijn.
- De visie, gevoelens en belangen van de ander wegwuiven: bv “dat is belachelijk”, “zo moet je je niet voelen”, “waarom zou je dat willen?”.
- Eisen in plaats van verzoeken / verkapte wens uitspreken: niet vriendelijk vragen, maar een bevel geven, of op indirecte wijze wensen communiceren.
Deze communicatiemissers komen dus veelvuldig voor en maken meer stuk dan je lief is, ook bij koppels waar het over het algemeen best goed gaat. Misschien denk je nu wel: “Nou dat valt bij ons allemaal wel mee. Zo naar doen wij niet tegen elkaar”. Dat dacht ik vroeger ook. Nou ja, misschien wist ik wel dat ik vaak zo communiceerde, maar vond ik dat normaal. Gekibbel en geruzie hoort er ook wel bij toch? Ja, dat hoort erbij, maar het kan ook stukken liefdevoller, en effectiever. Ik zou je dus willen vragen, om de volgende keer dat je een woordenwisseling met je partner hebt, hier eens op te letten.
Het probleem echter, met dit soort lijstjes, is dat het niet echt concreet is, en daarom lastig te herkennen valt. Daarom een voorbeeld van een interactie tussen een koppel, waarbij ze alle zes gemaakt worden:
Zij: *verheft stem, fronst. “Grr, wat ben je toch ook een asociaal type… (geen liefdevolle communicatie, belediging) Waarom ga je nou nooit mee naar mijn familie en vrienden? (zwart/wit uiting, verkapte wens) Je vindt ze zeker niet leuk. (aanname) En wel alleen maar zitten gamen. (zwart/wit uiting) Ik snap niet wat je in die kinderachtige spelletjes ziet.(beledigen, wegwuiven)”
Hij: *geïrriteerde uitdrukking, felle gebaren. “Ik asociaal?! Ha! (geen liefdevolle communicatie) Niemand gaat altijd mee naar dat soort dingen! (zwart/wit uiting) Het slaat nergens op dat jij dat wil. (wegwuiven) Jij stelt je veel te afhankelijk van me op. (belediging) En je wil me gewoon graag domineren. (aanname) Je moet eens leren dingen alleen te doen. (eis)”
Dat klinkt behoorlijk onaardig nietwaar? Waarom zou je zo met je geliefde om willen gaan?
Het had, wat mij betreft, als volgt beter gekund:
Zij: *praat rustig en op normaal volume, met een open gezichtsuitdrukking en lichaamshouding.
“Lieverd (liefdevolle communicatie), ik merk dat het me verdrietig maakt (gevoelens delen) als je vaker niet dan wel (feitelijke uiting) mee wil naar mijn familie en vrienden. Dan denk ik dat je ze burgerlijk vindt, dat je ze niet wil leren kennen, en er nooit een fijne band zal ontstaan tussen ons allemaal. (denkwijze delen) Ik zou het fijn vinden als je wat vaker meegaat. (wens) Zou je zaterdag mee willen gaan naar het feest van Sandra? (verzoek)”
Hij: *praat ook rustig en op normaal volume, met een open gezichtsuitdrukking en lichaamshouding:
“Ah poppie.. (liefdevolle communicatie) ik snap dat het je verdrietig maakt (validatie van gevoelens) als ik regelmatig (feitelijke uiting) niet mee ga. Het spijt me. Ik heb je niet het idee willen geven dat ik hen niet mag. (geruststellen/troosten) Ik dacht dat het je niet zoveel kon schelen of ik wel of niet meeging. (verklaren) Ik wil ze graag beter leren kennen. (wens) En ik ga graag zaterdag met je mee naar dat feestje van Sandra. (aanbod)”
Als stellen in mijn praktijk aan hun communicatie willen werken, dan is dit min of meer het resultaat waar ik naartoe probeer te werken binnen enkele sessies. In het begin voelt en klinkt dat nog behoorlijk gekunsteld, maar na een tijdje zit ‘het’ er in en kun je je niet meer voorstellen dat je het ooit anders deed.
Daar kan ik zelf ook over meepraten trouwens. Buiten een sporadisch oeps-moment, probeer ik me tegenwoordig zoveel mogelijk aan deze manier van communiceren te houden. Dat was vroeger, vóór vele jaren scholing, therapie en training op dit vlak, wel anders.. met conflicten, frustratie, onbegrip en zelfs verbroken relaties tot gevolg.
Hou je van lijstjes, dan kun je het volgende lijstje op je koelkast plakken en je eigen proberen te maken:
- Liefdevolle communicatie: je partner als geliefde benaderen in plaats van als vijand, zowel in stemgeluid, lichaamstaal als koosnaampjes.
- Feitelijke uitingen doen: zoveel mogelijk bij de waarheid blijven, zonder te overdrijven
- Gevoelens delen & Gevoelens valideren: vertellen welke gevoelens je ervaart & je proberen te verplaatsen in de gevoelens van de ander
- Denkwijze delen & Verklaren: welke denkwijze heeft jouw gevoelens veroorzaakt & welke denkwijze verklaart jouw gedrag?
- (Indien nodig) Geruststellen / troosten: Liefdevol wegnemen van onjuiste aannames
- Wens uitspreken: delen wat je graag zou willen
- Verzoek & Aanbod doen: zo concreet mogelijk vragen om dat wat je wil & aangeven wat je graag zou willen geven
In het ideale geval laat je deze punten allemaal aan bod komen in jullie interactie. Dit alles begint natuurlijk bij het durven aankaarten van wensen en grenzen, als dat nodig is, en het goed kunnen luisteren naar die aangekaarte wensen en grenzen. Ook twee grote punten van aandacht in mijn spreekkamer.
Dus, als je nog lang en gelukkig bij elkaar wil blijven, dan zou ik zeggen.. doe er je voordeel mee!