Onvrijwillig celibatair – ‘Degenen waar ik op val, die zien mij nooit staan.’

‘De vrouwen waar ik op val, die willen mij nooit. Ik voel me een sukkel. Wat doe ik verkeerd?’

of

‘De mannen die ik leuk vind, die zien mij niet staan. Ik wil zo graag een leuke vriend! Wat moet ik doen?’

 

Cliënten met een soortgelijke hulpvraag vermoeden meestal al sinds de kindertijd dat ze niet goed zijn zoals ze zijn. Ze hebben al hun hele leven te maken met afwijzingen en hebben ervaring met buitensluiting of pesten; ze hebben nooit het gevoel gehad er helemaal bij te horen. Ze voelen zich vaak niet gezien, begrepen, geaccepteerd en gewaardeerd. Niet door hun klasgenootjes, niet door vriendengroepen, niet door collega’s, soms zelfs niet door hun familie, maar ook niet door degenen waar ze verliefd op worden. Ze hebben weinig positieve sociale ervaringen in het leven opgedaan, die als bewijs kunnen dienen dat ze wél de moeite waard zijn.

Wat de reden hiervoor is, is voor hen niet altijd even duidelijk. Als ik hen vraag hiernaar te gissen, dan hoor ik vaak hetzelfde: ‘ik denk dat ik niet knap genoeg ben’, of ‘mensen vinden mij raar / irritant / een nerd’.

 

Tijdens onze gesprekken doe ik mijn best hen zo goed mogelijk te leren kennen. Mijn houding is open, vriendelijk en begripvol. Dat is mijn houding altijd, maar bij deze groep is het van het grootste belang dat ik een veilige setting creëer. In de buitenwereld hebben ze dit vaak helaas nog maar weinig ervaren. Langzaam lok ik hen uit hun beschermende schulp, en durven ze steeds meer hun verhalen met mij te delen. Zo krijg ik de kans hen te zien, begrijpen, accepteren en waarderen, precies zoals ze zijn. En dat is vervolgens precies wat ze nodig hebben om zichzelf nog meer te durven laten zien.

Als psycholoog kan ik hen zo laten ervaren hoe een emotioneel veilige verbinding voelt. Van daaruit kan ik hen aanmoedigen om het leven wat meer te gaan ontdekken, zichzelf wat meer te laten zien en horen. Niet zoals ze denken dat ze moeten zijn – want dat werkt averechts op je gevoel van eigenwaarde – maar zoals ze echt zijn. Het is daarbij belangrijk om ‘veilige personen’ te zoeken, waar ze dit bij kunnen en durven. Gelijkgestemden, of mensen die om hen geven en hen niet veroordelen. Zo kunnen ze stap voor stap een zelf gekozen en wederkerig sociaal netwerk opbouwen.

Ik vind het prachtig, dat dit zo werkt: zaai veiligheid in een relatie, en je oogst (zelf)vertrouwen en verbinding. Er hoeft soms maar één persoon te zijn, die je positieve kanten en talenten ziet, om dat balletje aan het rollen te krijgen.

 

Een oud-cliënt van mij, die al zijn leven lang met een lage eigenwaarde worstelde, wees mij op een gemeenschap, waarin hij zelf veel hulp en steun had ontvangen. Het betreft een grote groep gelijkgestemden, die een seksuele/romantische partner wensen, maar deze niet kunnen vinden; althans, niet degene die ze wensen. Het gaat hierbij om mensen die zich altijd ‘de nerd’ hebben gevoeld. Degene die nooit uitgekozen werd. Chronisch afgewezen. Offline kunnen zij moeilijk verbinding maken, maar online – verborgen achter een pseudoniem en getypte verhalen – lukt dat beter. Daarom wisselen ze online hun ervaringen en tips uit over hoe je ‘het spel der verleiding’ het beste aan kunt pakken.

De beladen term incel kwam bij mij op, toen ik dit verhaal hoorde. Deze term staat voor involuntarily celibate, oftewel onvrijwillig celibatair, en vindt zijn oorsprong in een Amerikaanse online forumgroep uit de late jaren 90, die inmiddels is uitgegroeid tot een grote online gemeenschap. Ik noem de term beladen, omdat ik hem ken uit het nieuws. De term verwijst dan naar boze, vaak afgewezen mannen, die wraak hebben genomen op de mensen die hen afgewezen hebben, door hen te vermoorden. Soms zelfs door middel van massa-shootings. Afschuwelijk, en ontzettend eng.

Hoe vreselijk ook, dit lijken gelukkig excessen te zijn. Het komt zelden zo ver bij het gros van deze groep. Velen dealen op een andere manier met de veelvuldige afwijzing: ze geven het op en leiden een geïsoleerd bestaan, of… ze gaan extra hard hun best doen om toch geaccepteerd te worden. Zij gaan over op de please-respons (oftewel de fawn / appease-reactie), in plaats van te vechten (de incels), vluchten (de einzelgängers) of bevriezen (de onzekeren).

 

Voor datingcoaches vormen mensen met dit soort relationele onzekerheden de ideale afzetmarkt. Zij weten namelijk heel goed hoe je dat doet: vrouwen en mannen aan de haak slaan.

Neil Strauss van het populaire boek ‘The Game’ is er beroemd (of eerder berucht) door geworden. Zijn adviezen, gericht op heteroseksuele mannen, komen uit de zogenaamde ‘verleidersgemeenschap’, waar hij zelf enkele jaren in de leer was gegaan, na veelvuldige afwijzing in zijn jonge jaren. Voorbeelden van deze adviezen zijn het volhouden van voldoende oogcontact, interesse tonen en complimenten geven, de diepte ingaan tijdens een gesprek, en gebruikmaken van enkele statussymbolen (zoals het dragen van merkkleding, het hebben van een toffe hobby of in het bezit zijn van een six-pack) – allemaal tekenen van een zelfverzekerde houding, behorend bij een relationeel succesvol persoon.

Dit zijn nog enigszins onschuldige adviezen, die bovendien kunnen helpen (als je er niet in doorschiet), maar er zijn ook adviezen die een meer duister randje hebben. Zo leren ze dit vleiende contact af en toe te verruilen voor negeren, of een licht beledigende opmerking, onder het mom van ‘treat them mean, keep them keen‘ (behandel hen gemeen, hou hen geïnteresseerd). Ook wel negging genoemd. Hier wordt gebruik gemaakt van het aantrekken-afstoten-principe. Geef hen net voldoende aandacht, maar niet te veel, zodat ze het gevoel krijgen dat ze moeten werken voor het in stand blijven van de verbinding. Een ander voorbeeld is om al snel fysiek contact in te zetten – wederom een bewijs van zelfvertrouwen en dominantie – waarbij je via steeds wat intiemere aanrakingen in no time uitkomt op een knuffel of een kus. En hopelijk mag je dan dezelfde avond nog mee naar huis.

Het is allemaal gebaseerd op het gedrag van alfamannetjes, die bovenaan de sociale rangorde staan en het meeste succes hebben bij de vrouwtjes. Als je dit goed weet te kopiëren, zit je gebeiteld, is het devies.

Er zijn overigens ook van dit soort gemeenschappen met adviezen die gericht zijn op vrouwen: gedraag je (en zie eruit) als een koningin – een nogal arrogant, verleidelijk en ietwat bitchy type, met zeer hoge standaarden als het mannen betreft – dan word je ook zo behandeld. Wederom het gedrag van alfavrouwtjes, dat wordt geïmiteerd.

 

Sterk manipulatieve en generaliserende technieken dus, die naar mijn idee enorm schadelijk kunnen zijn. Voor beide partijen. De partij die op deze wijze gemanipuleerd wordt, kan zich namelijk flink bedonderd en gebruikt voelen en een stukje vertrouwen in de mensheid verliezen, of een al bestaand wantrouwen bevestigd zien. De manipulerende partij leert dat manipuleren nodig is om de gewenste bevestiging en seksuele/romantische ervaring te krijgen. Echter, zo’n houding hou je niet lang vol.. Geheid val je vroeg of laat door de mand. Zo levert het op de langere termijn nóg meer bewijs op dat je inderdaad niet de moeite waard bent, als je gewoon jezelf bent. Neil Strauss kwam niet voor niks met een vervolg op ‘the Game’, genaamd ‘the Truth’, waarin hij deze wijsheid langzaam begint door te krijgen.

Dit soort ‘verleidingsspelletjes’ spelen dus vooral met gevoelens.

Over gevoelens wordt in deze gemeenschappen echter niet gerept. Ze lijken er niet toe te doen. ‘Ze zijn er toch zelf bij? Ze laten zich dolgraag verleiden! Ik dwing hen toch niet om voor me te kiezen?’. Manipuleren is niet hetzelfde als dwingen nee, maar of het integer is.. Heb jij je ooit al eens iets laten aansmeren door een gewiekste verkoper? Omdat je er – via psychologische technieken waar je niet op beducht was – van overtuigd raakte dat je dat product dolgraag wilde? Om later te merken dat het product niet was wat je dacht dat het was? Is dat: eigen schuld, dikke bult? Het nare is dat ik vermoed dat veel van deze verleiders hier waarschijnlijk ‘ja’ op zullen antwoorden.

Mijn vraag is: wil jij zo’n verkoper zijn?

Ik vind het op z’n zachtst gezegd bijzonder dat deze vraag binnen de verleidersgemeenschap niet lijkt te spelen. Het getuigt wat mij betreft van een behoorlijk gebrek aan empathie (oftewel inlevingsvermogen: hoe is dit voor de ander?). Maar gelukkig kun je empathie ontwikkelen, als je daar nog wat tekort in schiet.

 

Ik denk dat een groot deel van de oplossing voor deze groep chronisch afgewezenen ligt in het ontwikkelen van meer zelfacceptatie en zelfempathie. Niet door zich anders voor te doen dan ze zijn, maar door zich te laten kennen zoals ze zijn. Ze mogen leren om oprechte verbinding te maken. Dan ontstaat er vaak als vanzelf meer ruimte om ook acceptatie van en empathie voor een ander te ontwikkelen. Als ze dat eenmaal (beter) kunnen, zullen ze geen trucs meer nodig hebben om een fijne liefdespartner te vinden. Sterker nog, dan zullen ze hen ook kunnen behouden, als dat is wat ze wensen. Iets wat de gemiddelde pick-up-artiest met z’n trucs niet lukt.

Ik zou zeggen: wees de verkoper die eerlijk is over diens product. Alle producten hebben sterke en minder sterke kanten. Natuurlijk zet je je beste beentje voor (en blijf je dat doen!), maar je laat de koper zijn of haar beslissing op de waarheid baseren. Dat scheelt een hoop ellende.

 


 

PS. Er zitten dus zeker ook goede kanten aan de ‘psycho-educatie’ in deze gemeenschappen. Het is nuttig om te leren over sociale vaardigheden, over wat wel en niet handig is als je interacties aangaat. Bijvoorbeeld jezelf goed verzorgen, iemand aanspreken als je signalen ziet dat er interesse is, iemand in de ogen kijken als je contact maakt, geen monologen afsteken maar ook vragen stellen aan de ander, je potentiële geliefde niet overladen met berichtjes vanuit je enthousiasme, maar het contact natuurlijk heen-en-weer laten gaan, niet te snel fysiek worden als dat niet is wat je wil, het contact gaande houden, of juist stoppen als het niet wederkerig blijkt.. Allemaal heel zinvol. Maar zet liever geen schadelijke technieken in, en probeer eerlijk en open te zijn.

Zet hem op, je bent leuk zat, precies zoals je bent!!