Op een veilige manier ‘ruzie maken’.. hoe doe je dat? (holding space)

Het vermogen tot ‘holding space’ is enorm belangrijk, maar ook enorm lastig, vooral bij stellen met de verlatingsangst-bindingsangstdynamiek. Als je dit vermogen hebt, kan de ander zich veilig bij je voelen en wordt de negatieve spiraal van trekken-afstoten-trekken-afstoten doorbroken. Ik vertaal holding space expres niet, omdat ik er geen mooie vertaling van heb kunnen vinden.

Holding space is empatisch luisteren. De ander een veilig podium geven om zich volledig te uiten. En terwijl hij dat doet oordeel je niet (verbaal of non-verbaal) over wat je hem hoort zeggen en hoe hij zich emotioneel uit. Alles is oké, alles mag er zijn. De boodschap die je uitdraagt terwijl je luistert is: “ja, vertel het me maar, laat het me voelen, ik wil je begrijpen”.

Holding space is ook zélf niet emotioneel reageren op wat de ander zegt. Terwijl je luistert naar de woorden en terwijl je de emotie ziet en voelt, word je je bewust van je eigen gedachten en gevoelens, die zijn woorden en emotie in jou opwekken. Word je bang? Word je boos? Dat mag er zijn, maar het gaat nu niet om jou. Voel wat je voelt, terwijl je kalme aandacht bij de ander blijft. Reageer niet vanuit jouw eigen oordeel, emotie of behoefte op de ander.

Het is alsof iemand ziek is en jij een emmer vasthoudt waar je iemand in laat overgeven, terwijl je haar over haar rug aait, haar haar uit haar gezicht houdt en een glaasje water geeft. “Ja, het voelt klote, ik begrijp het en ik ben er voor je.” Je zegt daarbij niet “Shit, ik word er zelf misselijk van. Kun je proberen ermee te stoppen? Je had beter geen kip kunnen bestellen, daar zitten zoveel bacteriën in. Als ik jou was zou ik überhaupt geen vlees meer eten en nu gewoon even een paracetamol nemen en in bed gaan liggen. Het komt wel weer goed.”

Hoe logisch het ook lijkt dat dit geen fijne reactie is, is het heel lastig dit niet te doen als iemand emotioneel is. Het vereist een grote mate van mindfulness.

Vooral bij een koppel met verlatingangst en bindingsangst is dit moeilijk, omdat de een zijn trigger, de ander zijn trigger activeert. Als bepaald emotioneel gedrag van de één voor de ander een trigger is en heftige emoties opwekt, zal de reactie van de ander op zijn beurt nog meer een trigger vormen voor de één. Bijvoorbeeld, als iemand met bindingsangst boos wordt over de claimende onzekerheid van de ander, zal dit nog meer verlatingsangst van de ander opwekken en zal diegene nog banger of verdrietiger reageren, waardoor degene met bindingsangst nog meer afstand zal willen nemen en de persoon met verlatingsangst nog meer gaat trekken om geruststelling te krijgen. Etcetera, etcetera. Je komt al gauw in een desastreuze spiraal. Daarom hoor je vaak het advies voor mensen met verlatings- danwel bindingsangst: zoek een veilig gehechte partner. Die triggert je namelijk veel minder vaak / minder heftig, en hij of zij wordt zelf ook in veel mindere mate getriggerd door jou. Dat veilig gehechte partners totaal niet op onze radar verschijnen en dus nauwelijks een optie zijn als partner wordt daarmee voor het gemak genegeerd, maar daarover later meer.

Emotionele impulsen (en vooral triggers) zijn enorm lastig te verdragen, zonder ze uit te leven, maar je kunt het leren.

Zodra je ziet dat iemand boos wordt, kun je starten door de ander toestemming te geven zijn emoties naar je te uiten. Zeg bijvoorbeeld: “ik zie dat je gezicht vertrekt.. ben je boos?” Luister dan met volle aandacht naar wat de ander te zeggen heeft, zonder hem te onderbreken. Vraag zo nodig om verduidelijking van de reden van zijn boosheid: “voel je je respectloos behandeld?”. Raad op deze wijze naar zijn gevoelens en gedachten en laat hem zichzelf verduidelijken, totdat je zijn standpunt helemaal begrijpt. Check telkens bij hem of het klopt. Dit heet valideren of reflecteren. “Oke, dus je bent boos, omdat je je respectloos behandeld voelt. Ik begrijp je en kan me goed voorstellen dat je dit zo voelt.” Vervolgens kun je raden naar wat de ander nodig heeft en hoe hij dat graag vervuld zou willen zien. “Heb je behoefte aan ruimte?”, “Wil je dat ik je even een uurtje of een paar dagen met rust laat?”. Je kunt niet misgaan met het raden, de ander zal je corrigeren als je ‘verkeerd’ raadt. Het helpt de ander juist om helder te krijgen wat hij denkt, voelt en nodig heeft. Geef alleen jouw mening, advies of woorden van troost als daar specifiek om gevraagd wordt.

En mijn wensen dan? Moet ik dan maar alles doen wat hij of zij van me vraagt? Nee, dat hoef je niet te doen, maar ware liefde gaat ook over je eigen voorkeur opzij kunnen zetten. Wees creatief. Kun je een manier vinden om haar behoefte te bevredigen, zonder die van jou op te offeren?

Het actief vragen naar twijfels, angst of boosheid is overigens belangrijk. Zo maak je het veilig voor de ander om ze te uiten. Vaak zullen mensen met bindings- of verlatingsangst dat uit zichzelf niet doen, uit angst dat de ander dan verdrietig of boos wordt. Laat de ander weten dat het welkom is om ‘fouten’ te maken, dat triggers voor zullen blijven komen, dat dat hen geen slecht mens of een mislukking maakt. Dat je het begrijpt en er voor de ander bent. Dat je de ander vertrouwt in het leren dealen met zijn of haar emoties en dat je weet dat dit tijd kost.

Je zult er versteld van staan hoeveel effect dit ‘holding space’ op de ander kan hebben. Iedereen wil graag gehoord, gezien en begrepen worden. Horen dat je niet gek bent of slecht of zwak of whatever je jezelf wijs maakt. Die oordelen heb je al genoeg over jezelf.